امروز هیچ کشوری نمی تواند ادعا کند اقتصادی مستقل دارد و از منظر اقتصادی به هیچ کشور دیگری وابسته نیست! روند جهانی شدن اقتصاد آنچنان سرعت گرفته که جایی برای ایستادن و شنیدن این توهمات وجود ندارد.

در دو دهه گذشته لزوم حضور گسترده‌ کشورها در صحنه‌ رقابت های منطقه ای و بین المللی بیش از پیش درک شده و به این منظور سیاست های متنوعی در حوزه های فرهنگی، اجتماعی، هنری، سیاسی و اقتصادی تدوین شده که زیر پوست خود اهداف اقتصادی را نشانه گیری کرده بودند. حتی سیاست های رسانه ها نیز بازار و مصرف را هدف گرفت. حتی عمده اخباری که در رسانه های دنیا منتشر می شود در حقیقت برای تنظیم بازار غذا است.

کشور ها دو دهه است که به دنبال توسعه روابط خود با کشورهای دیگر هستند تا در چرخه اقتصاد جهانی سهم قابل توجهی داشته باشند. در این میان بازی چین بر این صحنه دیدنی ترین و الگو گرفتنی ترین نقش ها بود.

چین اخیرا میزبان نشست سران کشور های آسیای مرکزی بود. این نشست برای نخستین بار برگزار می شود ولی این نشست شروع رابطه چین و این کشور ها نیست بلکه نقطه اوج این ارتباط است. چین تا اینجا چراع خاموش روابط خود را با کشور هایی که امروز میزبان سران آن ها است توسعه داده و با استفاده از خلا روسیه در منطقه امروز کمال روابط اقتصادی و سیاسی خود را به رخ می کشد.

هالفورد مکیندر، سیاستمدار انگلیسی و بنیانگذار نظریه های ژئوپلیتیک و ژئواستراتژی، در قرن بیستم گفته بود: “کسی که بر آسیای مرکزی حکومت کند، بر اوراسیا حکومت می ‌کند و کسی که بر اوراسیا حکومت کند، بر جهان حکومت می ‌کند.” این نگاه سر هالفورد مکیندر مورد توجه چین و روسیه قرار گرفت و هر دو در مسیر تلاش برای نفوذ هر چه بیشتر در کشور های حوزه آسیای مرکزی بودند. روسیه با قدرت سیاسی خود این کشور ها را کنترل می کرد ولی چین راه مطمئن تر و کم ریسک تری را اتخاذ کرد و از در روابط اقتصادی وارد شد و امروز می بینیم بسیار موفق ظاهر شده است.

امروز آسیای مرکزی یک منطقه راهبردی برای چین است، زیرا این کشور پروژه بزرگ کمربند راه را در دست اجرا دارد. از این رو پکن سرمایه ‌گذاری های زیادی در این منطقه انجام داده است و به شریک تجاری اول این کشور ها تبدیل شده است. چین برای حفظ امنیت سرمایه گذاری اش باید لیدر بودن خود در این منطقه را تثبیت کند و این نقش را به جهان نشان بدهد.

چین مدت ها است که به طور همه جانبه در حوزه اسیای مرکزی فعالیت می کند. این کشور دوستی خود را به کشور های آسیای مرکزی ثابت کرده است. پکن به طور مستقیم در تنش های سیاسی آسیای مرکزی شرکت نمی کند ولی به عنوان واسطه در درگیری‌ ها مداخله می کند. چین به کشور های آسیای مرکزی ثابت کرده که به برقراری ثبات در این منطقه تمایل دارد و هیچ چشمداشتی به جایگاه و دستاورد های سیاسی دولت های منطقه ندارد. پکن با هدف برقراری روابط دو جانبه اقتصادی پروژه های متعددی را تعریف کرده است. امروز نقش رو به رشد سیاسی، اقتصادی و تجاری چین در منطقه از خلال همکاری های اقتصادی مشترک اش با این کشور ها کاملا مشهود است.

غلامرضا رجایی