بخش سوم
الف.حق رای جهانی
حق رای جهانی تضمین می کند همه شهروندان واجد شرایط این حق را دارند که رای بدهند و عهده دار انتخابات شوند و امکان انجام این فعالیت ها را در این حقوق داشته باشند. (CSOs)سازمان های مدنی می توانند به سوالات زیر رسیدگی کنند:
-آیا انتخابات ‘جهانی’ در ضوابط طوری تعبیر و ترجمه شده است که امکان فراگیری یکسان را داشته باشد؟ این بدیهی است که روابط خاص داخلی و کشوری(مثل ملیت)ممکن است لازم باشد.
-حق رای تحت شرایط خاص مشخص می تواند محدود باشد و معمولا بر اساس سن،ملیت،محل اقامت و توانایی ذهنی است.
آیا این مورد است؟
-قوانین محدود کننده دیگری که معمولا یکی است ؛بر اساس سن،ملیت،محل سکونت و توانایی ذهنی به کار برده شده است؟در تکمیل شرایط رسمی از قبیل آگاهی از زبان ملی یا پرداخت از یک ودیعه انتخاباتی ممکن است اعمال شود.
شرایط محروم کردن اشخاص از حق بودن در انتخابات ممکن است از برای مانع شدن آنها از حق انتخاب کمتر دقیق باشد،همانطور که ممکن است بازداشتن این افراد قابل قبول و منصفانه باشد؛همان کسانی که فعالیت آنها در ادارات عمومی ممکن است یک تخطی از یک منفعت بزرگ عمومی باشد.
ب.حق رای برابر(یکسان)
سازمان های مدنی(CSOs) می توانند به سوالات زیر رسیدگی کنند:
– دارا بودن همه منتخبین از درجه یکسان رای دادن،همچنین آیا اصل *یک رای دهنده-یک رای* به عنوان قانون شناخته شده است؟در قانون و اصول جلوگیری موثری از چند رای وجود دارد؟
-آیا ایالت در مورد طرفین و منتخبین بی طرف و عادلانه است؟آیا مساوات در فرصت ها را تضمین می کند؟این اثر ویژه در رقابت های انتخاباتی توسط رسانه ها(بویژه رسانه های عمومی)پوشش داده میشود و پشتوانه عموم از طرفین و رقابت های انتخاباتی.
-حدود حوزه انتخاباتی مشخص شده است؛به طریقی که جایگاه ها در حوزه های نمایندگی مردم به طور یکسان،مطابق با تعریف ضوابط توزیع شده است؟(کدام ممکن است تعداد ساکنان،تعداد منتخبین ثبت نام شده یا تعداد مردم رای دهنده واقعی باشد؟) در انتخابات سنتی اروپا،رای یکسان همچنین به معنی قدرت رای دهندگی یکسان است. کد کمیسیون ونیز از اقدامات خوب تفاسیری با جزییات کامل را عرضه کرده است. آن باید،در هر حال قابل ملاحظه باشد؛چیزی که قدرت رای دهندگی یکسانی ندارد،تا به حال،توسط محکمه اروپایی از حقوق بشر مجبور شده است.
-آیا آنجا وجود دارد هیچ سنجش مناسبی در مکان تا سامان بدهند برای اینکه تضمین کند حداقل نماینده برای اقلیت ها یا مساوات و گروه از جنسیت ها؟آیا آنها تکمیل شده هستند؟
پ.حق رای آزاد
تشکل آزاد از عقیده منتخب و تفسیری آزاد از این عقیده و بیان را شامل می شود. سازمان های مدنی(CSOs)می توانند به سوالات زیر رسیدگی کنند:
-آیا رای دهندگان این آزادی را دارند که یک عقیده را شکل بدهند؟آیا آن ایالت اصول فرصت برابر(یکسان)را محترم می شمارد،بخصوص در ارتباط با جماعت رسانه،اعلامیه ها(آگهی های چسبان)،حق نمایش دادن و پیدا کردن طرفین دعوی و کاندیدا؟آیا آزادی از تفسیر و مخصوصاً آزادی از مناظرات سیاسی محترم شمرده می شود؟
-آیا رای دهندگان آزاد هستند که خواسته هایشان را بیان کنند؟آیا پروسه رای گیری دقیقا قابل رویت و مشاهده است؟آیا منتخب کلاه بردار محاربه می شود؟آیا پروسه رای گیری از قبیل رای گیری پستی،رای گیری وکالتی،رای گیری ماشینی و الکترونیکی برای رای گیری تبعید شدگان به درستی انجام می شود؟شمارش،انتقال از نتایج موافق با اصول حق انتخاب آزاد سازمان دهی شده است؟آیا نتایج از رای مخفی به درستی ارزیابی شده است؟
ت.حق رای محرمانه
سازمان های مدنی(CSOs)می توانند به سوالات زیر رسیدگی کنند:
-آیا رای دهندگان از هر تهدید و اجبار هر تشکل محافظت می شوند یا مجبور هستند به افشا کردن مقاصد خود از رای دادن یا اینکه آنها چطور رای داده اند؟
-آیا رای دهندگان از هر مداخله مستبدانه و غیر قانونی در پروسه رای گیری محافظت می شوند؟
-آیا رای دهندگان به محرمانه بودن حق رای احترام می گذارند؟ آیا رای گیری فردی است؟آیا رای گیری خانوادگی است یا هر شکل دیگری از کنترل بوسیله یک رای دهنده بیش از رای گیری ممنوع است؟آیا شرایط برای اجازه رای گیری وکالتی به اندازه کافی صریح است؟
ث.حق رای مستقیم
سازمان های مدنی(CSOs)می توانند به سوالات زیر رسیدگی کنند:
خ: -آیا حداقل یکی از اتاق های پارلمان بین المللی از طریق رای گیری جهانی مستقیم بوسیله مردم انتخاب شده است؟
-آیا حداقل یک اتاق از نهادهای قانونگذار فرعی یا شوراهای محلی توسط حق رای مستقیم انتخاب شده است؟
ج.انتخابات دوره ای
سازمان های مدنی(CSOs)می توانند به سوالات زیر رسیدگی کنند:
-آیا یک فاصله زمانی معمول بین انتخابات وجود دارد(۴ یا ۵ سال)؟یک فاصله طولانی تر هر چند بیش از هفت سال نیست،ممکن است برای انتخابات ریاست جمهوری ملاحظه شود.
منبع:USING INTERNATIONAL ELECTION STANDARS -Council of Europe handbook for civil society organizations.