بر اساس اصل ۱۳۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی، در صورت مرگ رئیس جمهور،‌ معاون اول او «با موافقت‏ رهبری،‏ اختیارات‏ و مسئولیت‌های‏ وی‏ را بر عهده‏ می‏‌گیرد و شورایی‏ متشکل‏ از رئیس‏ مجلس‏ و رئیس‏ قوه‏ قضائیه‏ و معاون‏ اول‏ رئیس‏ جمهور موظف‏ است‏ ترتیبی‏ دهد که‏ حداکثر ظرف‏ مدت‏ پنجاه‏ روز رئیس‏ جمهور جدید انتخاب‏ شود.» مقام معظم رهبری مطابق این اصل، محمد مخبر معاون اول رئیس جمهور در دولت سیزدهم را به عنوان مسئول اجرایی کشور منصوب کردند تا تمهیدات برگزاری انتخابات دوره چهاردهم ریاست جمهوری را مهیا کند. بازهم طبق قانون اساسی و بر اساس همان مهلت حداکثر ۵۰ روزه انتخابات، دوره چهاردهم ریاست جمهوری باید در روز جمعه ۸ تیرماه یا ۱۵ تیرماه برگزار شود تا در این انتخابات نهمین رئیس جمهور ایران مشخص شود.

اما قطعا این انتخابات ریاست جمهوری نیز مانند ۱۳ دوره انتخابات ریاست جمهوری قبلی، نامزدهای بالقوه ای دارد که به چند نفر اشاره می کنیم.

اولین نامزد بالقوه انتخابات این دوره ریاست جمهوری اسلامی، محمد باقر قالیباف رئیس فعلی مجلس شورای اسلامی است که تاکنون ۳ بار نامزد این سمت شده و دوبار در انتخابات دوره نهم و یازدهم شکست خورده و در دوره دوازدهم به نفع ابراهیم رئیسی کناره گیری کرد. قالیباف از سال ۸۴ سودای ریاست جمهوری دارد و مدتی است که در کسوت ریاست مجلس نیز خود را آماده می کرد تا در انتخابات دوره چهاردهم که قرار بود در خردادماه ۱۴۰۴ برگزار شود نامزد شود، اما با شهادت آیت الله رئیسی و برگزاری زود هنگام این انتخابات در ۵۰ روز آینده عزم خود را جزم خواهد کرد که با توجه به شرایط حساسی که درون کشور وجود دارد، بتواند رای مردم را کسب کند و عنوان نهمین رئیس جمهور ایران را از آن خود کند‌‌. حالا باید دید او می تواند برای چهارمین بار در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرده و رئیس جمهور ایران شود یا خیر؟

سعید جلیلی نیز که زمانی دبیر شورای امنیت ملی کشور بود و تاکنون ۲ بار نامزد انتخابات ریاست جمهوری شده، یکی دیگر از کاندیداهای احتمالی ریاست جمهوری انتخابات آینده است.

محسن رضایی هم که در یک دوره زمانی فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود و تاکنون ۵ بار در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرده است، یکی از کاندیداهای احتمالی انتخابات ریاست جمهوری آینده به شمار می آید.

دیگر گزینه احتمالی نیز علی شمخانی است که تاکنون یک بار نامزد انتخابات ریاست جمهوری شده است. در انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۸۰ علی شمخانی که وزیر دفاع دولت سید محمد خاتمی بود، در انتخابات ریاست جمهوری دوره هشتم  نامزد این انتخابات و رقیب خاتمی شد که در نهایت نتوانست رای ملت را کسب کند.

اسحاق جهانگیری را می توان از سایر گزینه ها برشمرد که عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران و از اصلاح طلبان نزدیک به مقام معظم رهبری است. وی در دولت اصلاحات، وزیر معادن و فلزات و صنایع و معادن و در دولت امید، معاون اول رئیس جمهور دکتر حسن روحانی بود.

حسن روحانی که ۸ سال رئیس جمهور ایران بود، احتمال دارد که مجددا نامزد انتخابات ریاست جمهوری شود. البته با توجه به رد صلاحیت وی در انتخابات مجلس خبرگان رهبری اخیر شاید دوباره صلاحیت اش در این انتخابات هم تائید نشود.

اما  سید حسن خمینی، نوه بنیانگذار جمهوری اسلامی از جمله افرادی است که بخشی از اصلاح طلبان به دنبال کاندیداتوری او در انتخابات ریاست جمهوری بوده اند؛ اما اینکه در این انتخابات باز هم به سراغ او می روند و آیا او قبول می کند که نامزد این انتخابات ریاست جمهوری شود بحث دیگری است.

محمد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات دولت دوازدهم و مدیر کل سابق وزارت اطلاعات که از جهت فکری نزدیک به اعتدال گرایان است، دیگر گزینه ای است که می توان به آن فکر کرد. آذری جهرمی به دلیل عملکرد مناسبی که در دوران وزارت ارتباطات داشته، می تواند کاندیدای اعتدال گران و اصلاح طلبان باشد و با توئیت های که در شبکه ایکس می گذارد این شایعه را سر زبان ها انداخته بود که کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری در سال آینده خرداد ماه سال ۱۴۰۴هجری شمسی است؛ اما با توجه به این حادثه و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در تیرماه، شاید به زودی نامزد این دوره انتخابات شود.

اما  علی لاریجانی یکی از نامزدهای بالقوه این انتخابات است که در دوره نهم در سال ۱۳۸۴ نیز کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری شد ولی موفق به ورود به پاستور نشد. علی لاریجانی که در طیف اصولگرایان قرار دارد، با حزب موتلفه نزدیکی فراوانی دارد. علی لاریجانی که سابقه ریاست مجلس شورای اسلامی در دوره های هشتم، نهم و دهم را دارد ولی در انتخابات مجلس یازدهم، نامزد این انتخابات نشد و عزم خود را جزم کرده بود تا در انتخابات ریاست جمهوری دوره قبل کاندیدا شود ولی رد صلاحیت شورای نگهبان مانع از ورود به این انتخابات شد و این رد صلاحیت مورد انتقاد مقام معظم رهبری قرار گرفت.

محمد مخبر معاون اول، علیرضا زاکانی شهردار تهران، محسن هاشمی رفسنجانی، عبدالناصر همتی، محسن مهرعلیزاده و حسین مرعشی از جمله افرادی هستند که شاید نامزد این انتخابات شوند ولی آیا مجوز حضور در انتخابات را پیدا می کنند یا نه؛ بحث دیگری است. البته با توجه به شرایطی که طی دو سال پیش به وجود آمد و برخی اعتراَض ها به مقوله حجاب، شاید شورای نگهبان به توصیه مقام های عالی رتبه نظام مجوز ورود یک بانو را به انتخابات بدهد.

به هر حال مطابق اصل یکصد و سی یکم قانون اساسی تا ۵۰ روز آینده انتخابات دوره چهاردهم ریاست جمهوری باید برگزار شود و این انتخابات با توجه به تعداد شرکت کنندگان و احتمال کشیده شدن به دور دوم، باید در یکی از روزهای اول، هشتم یا پانزدهم تیر برگزار شود. اگر این انتخابات به دور دوم برسد که احتمال آن بسیار زیاد است، مطابق قانون اساسی باید در جمعه هفته بعد با ۲ نفر که در دور اول بیشترین رای را کسب کرده اند، برگزار شود.

در هر صورت با توجه به شرایط حساس کشور و انسجام ملی، لازم است برگزار کنندگان انتخابات تساهل و تسامح بیشتری انجام دهند تا نامزدهای مختلف از جناح های متعدد در انتخابات نامزد شده و مردم بتوانند گزینه های خود را در این انتخابات داشته باشند تا انتخابات پرشور که خواسته قلبی مقام معظم رهبری است، محقق شود و نهمین رئیس جمهور ایران با آرای بالا و پشتوانه مردمی به پاستور راه یابد.

علی شاملو محمودی

روزنامه نگار؛ صاحب امتیاز و مدیر مسئول پایگاه خبری صدای چراغ روشن و صدای چراغ امید نیوز